Χοχλιοί (Σαλιγκάρια)

Τα σαλιγκάρια (χοχλιοί) είναι ζώα ασπόνδυλα με κέλυφος που το χρησιμοποιούν για να προστατεύονται από τους εχθρούς τους και από τις καιρικές συνθήκες του περιβάλλοντος τους. Το σαλιγκάρι , κατά την ευνοϊκή περίοδο του έτους , είναι ζώο πολυφάγο και μπορεί να απορροφήσει σε 24 ώρες τροφή σχεδόν ίση με το μισό του βάρος. Μπορεί όμως αντίθετα ν΄ αντέξει χωρίς τροφή ένα ολόκληρο χρόνο . Το νερό που χρειάζεται το παίρνει με την τροφή ή μέσω του δέρματός του. Γι΄ αυτό οι έμποροι τα καταβρέχουν πριν τα πουλήσουν. Τα σαλιγκάρια τρώνε επίσης τα λιπάσματα , και τα διάφορα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες , με συνέπεια τον αργό θάνατό τους. Αυτό αποτελεί την κυριότερη αιτία του αραιώματος του πληθυσμού των σαλιγκαριών στις καλλιεργούμενες εκτάσεις.

Η κίνηση του σαλιγκαριού είναι αργή και διευκολύνεται με την έκκριση σάλιου ώστε νη μην τραυματίζεται το μαλακό σώμα του ζώου. Το σάλιο αυτό που αφήνει πίσω του βοηθάει τα φυτά να αντιμετωπίζουν τις διάφορες ασθένειες έχοντας έτσι σημαντικό ρόλο στην όλη λειτουργία του οικοσυστήματος.

Το σαλιγκάρι είναι ζώο ανεπαρκώς ερμαφρόδιτο, που αυτό σημαίνει ότι γονιμοποιούνται αμοιβαία και γεννούν όλα. Το σαλιγκάρι μπορεί με ένα ζευγάρωμα να ωοτοκήσει πολλές φορές. Στην Κρήτη το ζευγάρωμα γίνεται το φθινόπωρο με τα πρωτοβρόχια. ο χρόνος από το ζευγάρωμα μέχρι την ωοτοκία είναι περίπου 16-18 μέρες .

Σαλιγκάρια σε διαδικασία γονιμοποίησης

Το γεννητικό όργανο του σαλιγκαριού με αυτό γονιμοποιεί και με ένα αντίστοιχο θα γονιμοποιηθεί .

Τ αυγά που γεννά κάθε φορά το σαλιγκάρι είναι περίπου 130 . Η επώαση των αυγών διαρκεί περίπου 15 μέρες , αλλά η ξηρασία αυξάνει την διάρκεια εκκόλαψης . Σε ένα χρόνο το σαλιγκάρι είναι έτοιμο για αναπαραγωγή και είναι σε πλήρη ανάπτυξη το 2ο ή 3ο χρόνο. Η θερμοκρασία για μία εβδομάδα είναι 10-12 βαθμούς και αυξηθεί η υγρασία , το σαλιγκάρι σταματά να τρώει και ψάχνει ένα προφυλαγμένο μέρος για να περάσει τα κρύα του χειμώνα. Ανοίγει μια τρύπα και εκεί μένει ακίνητο και νηστικό περίπου μια βδομάδα , αποβάλλοντας περιττώματα. Όταν καθαρίσει ο οργανισμός από τα υπολείμματα της τροφής γυρίζει ανάποδα με το άνοιγμα του κελύφους προς τα πάνω και με ελαφριά κλίση , για να διευκολύνεται η απομάκρυνση του νερού . Μετά εκκρίνει μια ουσία πλούσια σε ασβέστιο , η οποία όταν έρθει σε επαφή με τον αέρα στερεοποιείται και σχηματίζεται το επίφραγμα. Για λόγους ασφαλείας , το σαλιγκάρι κατασκευάζει εσωτερικά δεύτερο επίφραγμα , μετά και ένα τρίτο. Μεταξύ των επιφραγμάτων υπάρχει κενό 2-3 χιλ. το οποίο χρησιμεύει για θερμική μόνωση και για αποθήκευση αέρα.

Κατά την διάρκεια της διάπαυσης , η κυκλοφορία και η αναπνευστική δραστηριότητα του σαλιγκαριού σχεδόν μηδενίζονται. Καταναλώνει τα αποθέματα του λίπους και χάνει βάρος. Για την Αναπνοή χρησιμοποιεί τον αέρα του πρώτου θαλάμου , ο οποίος αρκεί για πολλές εβδομάδες. Όταν κοντεύει να τελειώσει , τρώει το πρώτο επίφραγμα και αναπνέει τον καθαρό αέρα του επόμενου θαλάμου. Το δεύτερο επίφραγμα μένει άθικτο κατά την διάρκεια του χειμώνα και χρησιμεύει ως ασφάλεια σε περίπτωση που χαλάσει το πρώτο. Κατά το θέρος που ο καιρός είναι ξηρός και οι τροφές λιγοστεύουν , το σαλιγκάρι σταματά τη δραστηριότητα του και κλείνεται στο κέλυφος του. Δεν πρέπει να συγχέεται η απλή αυτή διάπαυση , με την υποχρεωτική νάρκη του χειμώνα. Με τον ερχομό της άνοιξης και όταν η θερμοκρασία είναι στους 12^ο C το σαλιγκάρι ξυπνά τελείως και με την πρώτη δροσούλα βγαίνει και τρώει ότι τρυφερό και φρέσκο συναντήσει στο δρόμο του. Τα σαλιγκάρια ζουν 6-7 χρόνια . Αυτά που τρώγονται είναι ηλικίας 2-4 χρονών . Τα μικρά και τα γέρικα έχουν σάρκα σκληρή . Τα σαλιγκάρια είναι μια υγιεινή , εύπεπτη , νόστιμη και θρεπτική τροφή . Οι πρωτεΐνες που περιέχουν , αποτελούνται από αμινοξέα που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός και έχει δέκα φορές λιγότερα βακτηρίδια σε σύγκριση με τα άλλα κρέατα. Πολλές από τις θεραπευτικές ιδιότητες του αποδίδονται στα σαλιγκάρια έχουν επιβεβαιωθεί. Τα αμινοξέα που περιέχονται στις πρωτεΐνες βοηθούν στην ανακατασκευή των κατεστραμμένων ιστών του πεπτικού συστήματος. Το ασβέστιο και ο σίδηρος βοηθούν στη θεραπεία της φυματίωσης και του ραχιτισμού. Τα οξέα συντελούν στην μείωση της χοληστερίνης . Το μειωμένο λίπος περιορίζει τις παθήσεις του συκωτιού , την αρτηριοσκλήρωση και τη παχυσαρκία. Σε ορισμένα χωριά γίνεται και σήμερα «κούρα σαλιγκαριών» : Μια φορά το χρόνο , κάθε πρωί για μια βδομάδα, καταπίνουν το σώμα ενός ζωντανού σαλιγκαριού. Η κούρα αυτή γίνεται για την πρόληψη και την θεραπεία του έλκους του στομάχου. Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα σαλιγκάρια αποτελούν βαρόμετρο φυσικής ισορροπίας και απειλούνται από την επέμβασή του ανθρώπου στο φυσικό τους περιβάλλον. Ειδικότερα στην περιοχή της Γαλίφας όπου τα σαλιγκάρια έχουν ιδανικές εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες , για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν και μάλιστα είναι και πολύ καλής ποιότητας λόγω και των αρωματικών φυτών με τα οποία συνυπάρχουν , όπως είναι ο θύμος , η φασκομηλιά και άλλα . Γι΄ αυτό λοιπόν πρέπει να τα προστατεύομαι γιατί ο πληθυσμός τους μειώνεται χρόνο με τον χρόνο . Μερικές απλές ενέργειες που μπορούμε να κάνουμε όλοι μας είναι:
1) Να μην χρησιμοποιούμε άσκοπα λιπάσματα , ζιζανιοκτόνα και φυτοφάρμακα που έτσι κι΄ αλλιώς είναι βλαβερά και στον ίδιο τον άνθρωπο.
2) Να μην γίνεται περισυλλογή την εποχή που τα σαλιγκάρια γονιμοποιούνται και γεννούν τα αυγά τους .
3) Να μην μαζεύονται με εντατικούς ρυθμούς στην ίδια περιοχή , και να μαζεύονται μόνο τα ενήλικα και εμπορεύσιμα σαλιγκάρια.
4) Να μην επεμβαίνουμε άσκοπα στο περιβάλλον τους βάζοντας φωτιά , αναποδογυρίζοντας πέτρες που αποτελούν καταφύγιο τους κ.τ.λ Ας αφήσουμε αυτό το γευστικό δώρο του θεού να το γευτούν κα τα παιδιά μας.

Συνταγές με χοχλιούς

1)Χοχλιδόπιτα
Υλικά
Μισό κιλό χοχλοί ζωντανοί βγαρμένοι από τα καβούκια (πλυμένοι)
αλεύρι, κολοκύθια κομμένα φέτες , πατάτες κομμένες φέτες, ντομάτα, αλάτι-πιπέρι.

Εκτέλεση στο ύπαιθρο

Βρίσκουμε δυο πλάκες(σιντερόπετρα) που να έχει μέγεθος όσο ένα μικρό τεψί και τσι στένομαι σε σχήμα Λ και άφτομε φωθιά από κάτω μέχρι να πυρώσουνε.
Βάνομαι την πιο παχειά πλάκα απάνω στα κάρβουνα με την πιο ντρέτη πλευρά προς τα πάνω.
Ρίχνομαι στην πλάκα αλεύρι περίπου μισό πόντο κι από πάνω φέτες πατάτες όσες πάρει με τ΄αλάτι που θέλομε. Από πάνω κολοκύθια μια στρώση και τέλος τσοι χοχλιούς με αλατοπίπερο. Ρίχνομε αλεύρι ως μισό πόντο περίπου και πάνω στ΄αλεύρι τοποθετούμε σιγά-σιγά τη δεύτερη πλάκα προσεχτικά να μη φύγουν τα υλικά (για ευκολία πριν να βάλωμε τα υλικά κάνομε στην κάτω πλάκα ένα κύκλο με μικρά πετραδάκια ώστε να συγκρατούνε τα υλικά όταν μπει η από πανω πλάκα) .
Η πίτα είναι ψημένη άμα σταματήσει το τσιτσίρισμα τω χοχλιώ.

2) Χόντρο με τσοι χοχλιούς
Υλικά
1 πιάτο χοχλοί με τα καβούκια καθαρισμένοι
1 φλυτζάνα χόντρο(στάρι χοντροαλεσμένο)
1 φλυτζάνα ελαιόλαδο
2 ντομάτες τριμένες
2 κολοκύθια ψιλοκομμένα
1 κρομμύδι μέτριο
αλάτι -πιπέρι

Εκτέλεση

Τσιγαρίζομε αλατισμένους τσοι χοχλιούς στο καυτό λάδικαι τσοι βγάζομε μεσοψημένους. Στο λάδι που ΄πομένει ρίχνου με το κρομμύδι, την ντομάτα και το κολοκύθι μαζί. Άμα ψηθούν βάνομε 4 φλυτζάνες νερό κι όταν βράσει ρίχνομε το χόντρο. Όταν ψηθεί ο χόντρος ρίχνουμε τσοι χοχλιούς και αφήνομε να πάρει μια βράση.