Σφεντούρι

Αυτή την εποχή ανθίζει το σφεντούρι οι μέλισσες το επισκέπτονται γιατί δίνει και νέκταρ και γύρη , σε μια κρίσιμη εποχή για αυτές , οι παλιοί λένε ότι όταν τα σφεντούρια είναι μεγάλα και ζωηρά θα έχει καλοχρονιά.

Η επιστημονική του ονομασία είναι "Urginea maritima" ( ουργινέα η παράλια)

Πολυετές βολβώδες φυτό, ενδημικό των παραθαλάσσιων περιοχών της μεσογείου. Είναι από τα πρώτα ανθισμένα φυτά του φθινοπώρου.

Ο πολύ μακρύς ανθοφόρος βλαστός του φτάνει και ξεπερνάει μερικές φορές το ένα μέτρο, όρθιος, χωρίς φύλλα και με παρά πολλά μικρά ερμαφρόδιτα άνθη που γονιμοποιούνται από τις μέλισσες.

Μετά την ανθοφορία, όπου τα άνθη δεν πέφτουν αλλά γέρνουν προς τα μέσα και ξεραίνονται και με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου βγαίνουν τα μεγάλα, πλατιά και λογχοειδή φύλλα του, τα οποία παραμένουν μέχρι την άνοιξη τα οποία το καλοκαίρι ξεραίνονται και μετά βγαίνει ο ανθοφόρος βλαστός στο τέλος του καλοκαιριού.

Ο βολβός του είναι μεγάλος , μπορεί να φτάσει τα 15 εκατοστά διάμετρο το βολβό με τα λογχοειδή πράσινα σκληρά φύλλα που τα βλέπουμε τον χειμώνα στην Κρήτη τον ονομάζουμε Ασκελετούρα μαζεύουν με το σχήμα και την κατασκευή τους τα φύλλα πολύ νερό και το προωθούν προς το μεγάλο βολβό σαν κρεμμύδι μαζεύοντας έτσι αποθέματα για της δύσκολες μέρες του καλοκαιριού που συνήθως εκεί που φυτρώνει επικρατεί ξηρασία για να μπορέσει έτσι να ανθίσει τις αρχές του φθινοπώρου.
Από προσωπική εμπειρία τα σαλιγκάρια την εποχή που ο καιρός είναι βροχερός και βγαίνουν για να τραφούν προτιμούν την ασκελετούρα πολλές φορές για να προφυλακτούν την ημέρα από τον ήλιο μέσα στα γεμάτα από υγρασία φύλλα της.

Είναι φυτό που επιζητεί πετρώδη και ξηρά εδάφη που έχουν αρκετή ηλιοφάνεια.

Θεωρείται δηλητηριώδη φυτό λόγω των τοξικών στεροειδών που έχει μάλλον σαν άμυνα για να μην γίνεται τροφή για τα φυτοφάγα ζώα που ζουν στις περιοχές που φυτρώνει (πρόβατα, κατσίκες )

Φυτό πολύ γνωστό από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα για τις φαρμακευτικές του χρήσεις.

Ο βολβός με τα φύλλα του θεωρείται σύμβολο καλοτυχίας και γι’ αυτό το κρεμούσαν στις πόρτες των σπιτιών την πρωτοχρονιά. Αυτή η συνήθεια χρονολογείται από την εποχή του Πυθαγόρα , ο οποίος κρεμούσε «βολβόν σκίλλης»στην πόρτα του σπιτιού του σαν αλεξιφάρμακο. Ο Διοσκουρίδης αναφέρει «έτσι δε και αλεξιφάρμακον όλη προ των θυρών κρεμαμένη» Μάλλον πίστευαν ότι μεταδίδει στο σπίτι υγεία και ευεξία καθώς ο μεγάλος βολβός μπορούσε να επιβιώνει για αρκετό καιρό και να συνεχίζει να βγάζει φύλλα ακόμα και χωρίς νερό και χώμα ήταν ένα ζωντανό παράδειγμα ζωτικότητας και αντοχής.

Μελέτες γίνονται για τη χρήση των στεροειδών που περιέχει ο βολβός ως φυτικά εντομοκτόνα.

Ο χυμός του βολβού είναι πολύ ερεθιστικός για το δέρμα.

Το αρχείο όνομα του φυτού είναι "Σκίλλη" που μάλλον από εκεί με παράφραση προκύπτει και το όνομα "Ασκελετούρα".