Αποκριγιώματα

Καθαρή Δευτέρα στη Γέργερη Ηρακλείου στις ρίζες του Ψηλορείτη, για τα Αποκριγιώματα του Δήμου Ρούβα με την συμμετοχή των Μωμόγερων . Θεατρικά δρώμενα , μουτζουρώματα , πειράγματα, γέλια και χαρές , τραγούδι , και χορό για να ξορκίσουμε το κακό και να αποχαιρετίσουμε την αποκριά.

Οι Μωμόγεροι του μορφωτικού συλλόγου αλωνακίων Κοζάνης είναι το πιο αρχαίο δρώμενο που αναβιώνει σήμερα στην Ελλάδα , μια παλιά γνήσια μορφή Ελληνικού λαϊκού παραδοσιακού θεάτρου.

Το θέατρο αυτό το διέσωσε ο ανόθευτος από δυτικοευρωπαϊκές διασταυρώσεις Πόντος στην ακριτική κιβωτό της Βυζαντινής Ανατολής.

Ο Ελληνισμός του Πόντου διαφύλαξε το έθιμο των Μωμόγερων επί αιώνες και μετά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922 και την ανταλλαγή των πληθυσμών, το μετέφερε ατόφιο στη Ελλάδα, μαζί με την γλώσσα του , το δημοτικό του τραγούδι , τους χορούς και τα άλλα έθιμα του.

Η ονομασία Μωμόγερος προέρχεται από την σύνθεση των λέξεων Μώμος και γέρος. Μώμος στην αρχαιότητα ήταν ο θεός του Γέλιου και της Σάτιρας,η προσωποποίηση της μομφής και της κατάκρισης, από το ομηρικό ρήμα "ΜΩ" που σημαίνει αναζητώ , ψάχνω να βρω κουσούρι.

Η λέξη γέρος αντανακλά τους γνώστες των μυστικιστικών τελετών , τους "ιερείς" της εποχής. Οι γιορτές του Μώμου συνδέονται με την γονιμότητα της γης και το καλό του χρόνου (ευετηρία) .

Στις παραλλαγές των Μωμόγερων στις διάφορες περιοχές του Πόντου, συναντούμε το αρχαϊκό στοιχείο της μεταμφίεσης, άλλοτε με αλληγορική και άλλοτε με σατυρική διάθεση.

Το δρώμενο των Μωμόγερων στην πορεία του χρόνου δέχτηκε πολλές επιδράσεις και ενσωμάτωσε αρκετά στοιχεία.

Πόντος και Κρήτη μαζί , δυο λαοί που έχουν πολλά κοινά στοιχεία και το ίδιο πάθος για την ζωή και τις παραδόσεις τους.

Είδαμε την Κρήτη που αντιστέκεται.

Που αυτοσαρκάζεται

Την Κρήτη που λαχταρά τη ζωή

Την Κρήτη του Έρωτα



Την κουζουλή Κρήτη

Την Κρήτη των Παραδόσεων

Την Κρήτη της Μουσικής

Της Μαντινάδας

Του Χορού

Της Λεβεντιάς

Τη φιλότιμη Κρήτη

Τη Κρήτη της φιλοξενίας.

Η Κρήτη των γεύσεων

Τη γλυκιά Κρήτη.

Ο γάμος: Πρόκειται για αναπαράσταση - παρωδία του μυστηρίου της εκκλησίας μας συμβολίζοντας την ένωση των στοιχείων της φύσης: τη γονιμότητα, την αρμονική συνύπαρξη αντιθέτων δυνάμεων. Η αμφισβήτηση της καθημερινής τάξης εκφράζεται με αυτοσχεδιαστική διάθεση μέσα σε ένα πλαίσιο παραδοσιακών αξιών.

Η καμήλα: Η καμήλα είναι μία από τις πιο παλιές αποκριάτικες μεταμφιέσεις, διαδεδομένη ως τα μέσα του 20ού αιώνα σε όλο σχεδόν τον ελληνικό χώρο. Η καμήλα είναι παραδοσιακό έθιμο της Νυβρίτου

Το όργωμα - σπορά: Το αλέτρι, το σύμβολο του μόχθου και του ανθρώπου και της προσπάθειάς του για επιβίωση, μετατρέπεται σε ένα αποκριάτικο εργαλείο όπου αντί για βόδια υπάρχουν δύο μεταμφιεσμένοι.

Αρκουδίστικος χορός: Πρόκειται μάλλον για ένα ακατάγραφο έθιμο που χαρακτηρίζει το αποκριάτικο ξεφάντωμα στο Ρούβα. Οι αρκουδιάρηδες βγαίνουν στους δρόμους, δημιουργώντας πανδαιμόνιο με τους ήχους των κουδουνιών και χορεύοντας το δικό τους ξέφρενο ρυθμό. Πρόκειται για ένα σατιρικό όμιλο με τους δικούς του κανόνες και απροσδόκητη εξέλιξη. Οι χορευτές είναι τραγόμορφοι κουδουνοφόροι, οι οποίοι είναι δεμένοι με σχοινιά μεταξύ τους και ο επικεφαλής του γκρουπ προσπαθεί μάταια να τους οδηγεί.

Το μάζεμα της ελιάς

«Όταν ήμουνα κοπέλι»
Αναβίωση του φυλάγματος της σταφίδας για την αποτροπή από την κλεψά.

Η κηδεία της Αποκριάς: Αποτελεί μία παρωδία της εκφοράς του νεκρού, ο οποίος είναι ξαπλωμένος πάνω σε μία σκάλα, ξύλινη συνήθως, και σέβεται μέχρι τέλους το ρόλο του. Δεν ανοίγει τα μάτια του, δε μιλάει ούτε γελάει παρά τα απίστευτα δίστιχα και μοιρολόγια που ακούει. Στόχος της πομπής είναι η ανάσταση του νεκρού κάνοντάς τον να γελάει και να θριαμβεύσει και πάλι η χαρά και το γέλιο. Η πομπή αυτή τα έχει όλα: παπά, ψάλτη, χήρα που λέει εντυπωσιακά μοιρολόγια, συγγενείς που τον συνοδεύουν μέχρι τη στιγμή που θα συμβεί η ανατροπή και ο νεκρός μη μπορώντας να αντισταθεί στη μυρωδιά του κρασιού και των πειραγμάτων «ανασταίνεται» γεγονός που συνοδεύεται από ξέφρενους χορούς όλου του θιάσου.

Η λαγάνα

"Αν είναι η Κρήτη όμορφη στ' 'ανθρώπους τοις το οφείλει,

όπου 'χουν ξάστερη καρδιά και κρητικό μαντήλι."